Krzyż spod Babina poświęcony żołnierzom wyklętym

Kiedyś, pisząc o poszukiwaniach cmentarzy z czasów I wojny światowej w Zaczerlanach, Kruszewie i Babinie na Podlasiu wspomniałem o mogile powstańców z lat 1944-1956 w okolicach Babina. Nie jestem dziś pewien, czy była to rzeczywiście mogiła, czy krzyż poświęcony poległym żołnierzom podziemia antykomunistycznego. W każdym razie stał on przy drodze z Białegostoku do Warszawy, a zniknął w związku z budową nowej drogi z Białegostoku do Jeżewa. Nie wiem, czy zniknął zupełnie, czy tylko został przeniesiony w inne miejsce. Jego wygląd sprzed przeszło dwóch lat przedstawia poniższe zdjęcie.

Krzyż opatrzony był tablicą z następującą inskrypcją:

"Bóg-Honor-Ojczyzna. Ś.p. poległym w zasadzkach i walkach z niewolą kajdan hitlerowsko-stalinowskich o Niepodległość Ojczyzny, Po rozbiorze Polski 1939, Żołnierzom Narodowym Podziemia zawsze wiernym Bogu i Ojczyźnie, Organizacja Polska, Związek Jaszczurczy, Narodowa Organizacja Wojskowa Narodowych Sił Zbrojnych, Narodowe Zjednoczenie Wojskowe.

Narodowcom i rodzinom, którzy zginęli w obozach i łagrach Syberii, Wydanym, pomordowanym i rozstrzelanym w latach 1939-1956 przez Gestapo, NKWD i UB.

Złożyli swoje życie w ofierze Bogu i Ojczyźnie o wolną Katolicką Polskę i o wolność przyszłych pokoleń.

Wieczny odpoczynek racz Im dać Panie. Cześć Ich Pamięci.

Ochotnik Podziemia Narodowych Sił Zbrojnych i Stronnictwo Narodowe Okręg Białystok."

Zaczerlany, Kruszewo, Babino - zagadka - ogłoszenie

W sieci znaleźć można stronę projektu autorstwa Waldemara Fronczaka pod nazwą Spis poległych w Pierwszej Wojnie Światowej. Celem jego jest ewidencja w postaci fotografii, opisu i lokalizacji istniejących miejsc pochówku żołnierzy różnych nacji, pochowanych podczas I wojny światowej na terenach dzisiejszej Polski.

Poczynając od zeszłego roku, odwiedziłem kilka miejsc jeszcze nie opisanych i w trzech z nich spotkałem się z problemem.

W Zaczerlanach, wiosce leżącej w sąsiedztwie Narwiańskiego Parku Narodowego od strony wschodniej, miała znajdować się pojedyncza mogiła wojenna. Pytając o nią okolicznych mieszkańców otrzymywałem sprzeczne informacje. Najpierw usłyszałem, że mogiły z czasów I wojny światowej w Zaczerlanach na pewno nie ma, jest za to mogiła z czasów Powstania Styczniowego. Już na miejscu wskazano mi za to kamienny pomnik ze stojącym obok krzyżem prawosławnym przy szosie przebiegającej przez Zaczerlany w kierunku na Baciuty, po prawej stronie.

Kamień nagrobny ma wyryty bardzo nieczytelny napis cyrylicą. Zaczyna się od "Lejtnant ... Mitrofan". Pozostałych wyrazów nie jestem w stanie odczytać. Dodatkowo w górnej części znajduje się gwiazda, symbolizująca najprawdopodobniej gwiazdę czerwoną, co raczej poddaje w wątpliwość pochodzenie obiektu z czasów I wojny światowej.

***

Podobny problem mam z nieodległą wsią Kruszewo, słynącą z produkcji ogórków kiszonych i imprezy o nazwie Dzień Ogórka. We wsi tej miał znajdować się cmentarz wojenny. Pytałem kilka osób, które wskazały mogiłę na terenie szkoły, leżącej na skraju wsi, przy drodze wylotowej do miejscowości Izbiszcze. Jednakże, gdy kontynuowałem pytania o jej pochodzenie albo nic nie wiedziały, albo zarzekały się, że pochodzi z czasów II wojny światowej. Mogiła niestety jest nieopisana. Obok niej wystrzeliwuje wysoko w górę drewniany krzyż.

***

Przy szosie Białystok - Warszawa, całkiem niedaleko wymienionych Zaczerlan i Kruszewa leży nieduża wieś Babino. Miała się w niej znajdować mogiła nieznanego żołnierza. Wybrałem się tam w pewne zimowo-wiosenne przedpołudnie tego roku. Niestety nic nie znalazłem, a zagadnięty gospodarz zarzekał się, że poza mogiłą powstańców z lat 1944-1956 przy szosie warszawskiej, żadnej innej tam nie ma.

Osoby, które mogą coś wiedzieć na temat opisanych miejsc, proszone są o kontakt e-mailowy lub poprzez komentarz na blogu.