Pokazywanie postów oznaczonych etykietą Grodzki. Pokaż wszystkie posty
Pokazywanie postów oznaczonych etykietą Grodzki. Pokaż wszystkie posty

środa, 31 maja 2023

Wypadek w Kuleszach Kościelnych opisany w Gazecie Świątecznej

Po raz kolejny udało mi się potwierdzić, jak owocne może być wertowanie starej prasy w cyfrowych bibliotekach. Niestety, jest ono też bardzo czasochłonne. Dodatkowo, wyszukiwanie po nazwisku "nie działa" bezbłędnie w zdecydowanej większości polskich bibliotek. Dlatego przeglądam od czasu do czasu, numer po numerze, Gazetę Świąteczną, gdyż zawiera ciekawostki sprzed ponad 100 lat z każdej części ziem polskich i litewskich, wówczas pod zaborami. Czasami udaje mi się trafić na ciekawy artykuł z wiosek i miast, gdzie mieszkali moi przodkowie. A gdy ciekawostka obejmuje tereny dzisiejszego województwa podlaskiego, wówczas trafia w postaci artykułu tutaj.

Weźmy pod lupę taki oto akt zgonu z parafii rzymskokatolickiej w Kuleszach Kościelnych:


Spisany został w Kuleszach Kościelnych 19 marca 1886 roku w języku rosyjskim, jaki wówczas, po Powstaniu Styczniowym obowiązywał księży - urzędników stanu cywilnego na terenach Królestwa Kongresowego. Nietypowym zapisem, który można wychwycić, gdy takich akt przejrzy się setki, jest zapis na samym początku: "Według pisma od wójta gminy Mazowieck". Z reguły akta zgonu z tych terenów zaczynają się standardowo "Działo się w ... dnia ...". Niestety z treści aktu nie dowiemy się, dlaczego akt zgonu spisano według pisma wójta gminy Mazowieck (Mazowieck - czyli dzisiejsze Wysokie Mazowieckie).

Dowiadujemy się za to, że zmarłym był 46-letni kawaler Łukasz Grodzki, syn zmarłych Antoniego Grodzkiego i Anieli z Kuleszów, urodzony w Kuleszach Podlipnem, zamieszkały w Kuleszach Kościelnych. Łukasz Grodzki zmarł 9 marca 1886. To druga informacja, która jest dość nietypowa, biorąc pod uwagę datę spisania aktu. Dlaczego czekano tak długo?

Częściowe wyjaśnienie zagadki znajduje się w artykule z Gazety Świątecznej (nr 14 z roku 1886).


"Śmierć w ogniu.

Nocą po ostatnim wtorku zapustnym spaliła się karczma we wsi Kuleszach Kościelnych w powiecie Mazowieckim, gubernji Łomżyńskiej, i w ogniu zginął robotnik Łukasz Grudzicki.[...]"

W artykule imię zmarłego podano jako Łukasz Grudzicki. W takch sytuacjach z nieodzowną pomocą przychodzi Geneteka, zwłaszcza, że metryki parafii w Kuleszach Kościelnych zostały zindeksowane. I okazuje się, że na terenie parafii nazwisko Grudzicki nie występowało, a do naszego przypadku pasuje tylko akt zgonu Łukasza Grodzkiego. Przypuszczam, że jego zwłoki odkryto w pogorzelisku karczmy, a dochodzenie i oficjalne spisywanie protokołu spowodowało opóźnienie w rejestracji aktu zgonu.

piątek, 15 kwietnia 2022

Krzyże przydrożne i kapliczki w Ożarkach-Olszance oraz kościół parafialny w Rutkach-Kossakach

Postanowiłem niniejszy artykuł poświęcić podlaskiej wiosce Ożarki-Olszanka, leżącej na terenie parafii Rutki-Kossaki. Po pierwsze byłem w przeszłości zaangażowany w genealogię Aleksandra Grodzkiego i Marianny Kurzawy, obojga pochodzących z tejże wsi. Byłem również już dwukrotnie z turystami w Ożarkach-Olszance, zszedłem wieś wzdłuż i wszerz, więc najwyższy czas spłacić dług, który zaciągnąłem wobec tak mocno przyciągającego mnie miejsca.

Według "Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich" Ożarki Olszanka była wsią częściowo szlachecką, częściowo włościańską. Należała do gminy Chlebiotki w powiecie łomżyńskim. W roku 1827 było tam 10 domów zamieszkałych przez 91 osób.

Dziś jest to średniej wielkości wioska, w której zwracają uwagę głównie krzyże przydrożne i kapliczki i parę starych drewnianych domów. Oto one.


Metalowy krzyż na kamiennym postumencie z datą 1894.


Metalowy krzyż na kamiennym postumencie z datą 1902.


Metalowy krzyż z 1888 roku.


Kapliczka z 1983 roku.


Kapliczka z 2001 roku.

We wsi znajduje się kilka starych drewnianych domów.




Wieś Ożarki-Olszanka należała do parafii w Rutkach-Kossakach. Tamtejsza parafia erygowana została w 1420 roku. Obecny kościół św. Anny ma metrykę XVI-wieczną, choć wielokrotnie był przebudowywany.




obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem o metryce XIX-wiecznej w ołtarzu głównym 


obraz świętego Jakuba z 1870 roku w zwieńczeniu ołtarza głównego


ołtarz Serca Jezusowego z 1848 roku


ołtarz boczny św. Mikołaja z obrazem z 1863 roku


ołtarz boczny Matki Bożej Nieustającej pomocy z obrazem z 1863 roku

W kościele znajdują się dwie tablice poświęcone wydarzeniom z okresu II wojny światowej. Jedna z nich upamiętnia żołnierzy 2 Pułku Ułanów Grochowskich poległych w bitwie pod Rutkami 10 września 1939 roku.


Druga natomiast oddaje hołd żołnierzom Armii Krajowej poległym w latach 1942-1944.


Rutki były kiedyś miastem, krótko bo krótko (w okresie mniej więcej 1760-1810), ale śladem po tych czasach jest rynek przed kościołem.