Inwentarz wsi Cmolas 1801-1817

Odwiedziłem niedawno Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, aby przejrzeć inwentarz wsi Cmolas z 1810 roku. Dwa i pół roku temu przejrzałem księgi metrykalne parafii Cmolas od roku 1786 i wydawało mi się, że inwentarz z okresu nieco późniejszego będzie dobrym uzupełnieniem zebranych wówczas danych. Moi najdawniejsi znani przodkowie z parafii Cmolas to Marek Ozimek (urodzony około 1780/1790 roku), Apolonia Maciąg (urodzona w roku 1785) - żona Marka, Paweł Rząsa i Helena Rząsa, Antoni Snopek (1747-1803), Franciszka Koza - żona Antoniego, Kazimierz Jachyra, Łucja Zięba (1763-1831) - żona Kazimierza.

Inwentarz wsi Cmolas z lat 1801-1817 znajduje się w zespole "Zbiór Aleksandra Czołowskiego". Aleksander Czołowski urodził się 27 lutego 1865 roku w Bakonczycach koło Przemyśla. Uczył się w gimnazjum w Stanisławowie, od roku 1884 studiował prawo we Lwowie, a następnie filozofię w Wiedniu, gdzie uzyskał stopień doktora filozofii. Od roku 1891 pracował w Archiwum Miasta Lwowa. Zajmował się badaniami naukowymi oraz kolekcjonerstwem. Akta Aleksandra Czołowskiego obejmują okres 1890-1941 i dotyczą jego pracy na stanowisku dyrektora Muzeum i Archiwum Miasta Lwowa oraz członka Mieszanej Komisji Specjalnej i Reewakuacyjnej. W zbiorze tym znajdują się także starsze inwentarze z Cmolasu. Stwierdziłem jednak, że jeden na razie wystarczy.

Okładka inwentarza mówi, iż został on sporządzony stosownie do cyrkularza z  8 listopada 1810 roku. Czyli został sporządzony po tej dacie, a prawdopodobnie przed końcem 1817 roku. Został podpisany przez Tadeusza Łazarza na hordyni Hordyński. Spisywaną ludność dzieli na 5 kategorii: kmiecie, półrolnicy, ćwiertnicy, zagrodnicy, chałupnicy. Dodatkowo podaje dla każdej osoby ilość synów i córek oraz ilość koszy i garnców wysiewu. Kategorie powyższe zostały określone prawdopodobnie w cyrkularzu z roku 1810, ale bez znajomości jego treści są dla mnie niejasne.

Przechodząc do zawartości cyrkularza, pod numerem 13 zapisano Szymona Kozę. Trafił on do kategorii półrolników wraz z Pawłem Magdą zapisanym pod tym samym numerem. Posiadał 3 synów i 2 córki. Wysiewał 1 korzec i 16 garncy. Prawdopodobnie chodzi o Szymona Kozę, urodzonego w roku 1768, syna Kazimierza i Katarzyny, żonatego dwukrotnie: z Agnieszką Salitrzonką w roku 1790 i z Anną Czachur w roku 1803, zmarłego w roku 1811. Nic nie wiem niestety o "mojej" 4xprababce Franciszce Kozie i jej powiązaniach rodzinnych. W roku 1792 prawdopodobnie ten sam Szymon Koza został ojcem chrzestnym Stanisława Snopka, rodzonego brata mego 3xpradziadka Szymona Snopka.

Pod numerem 19 zapisany został Krzysztof Koza wraz ze swym teściem Kazimierzem Staszowskim. Pod tym samym numerem zapisani zostali również Łukasz Marchewka i Andrzej Szczepanek. Krzysztof Koza jest dla mnie całkowicie tajemniczą osobą.

Pod numerem 20 zapisano Mateusza Rząsę, ćwiertniaka z dwójką synów i jedną córką, wysiewającego 2 korce.  Moi przodkowie Paweł Rząsa i jego żona Helena pochodzili z sąsiednej wsi Hadykówki, więc trudno mi powiązać ich z Mateuszem Rząsą z Cmolasu.

Pod numerem 97 zapisano Tadeusza Maciąga, półrolnika, ojca 3 córek, wysiewającego 6 korcy. Problem w tym, że o swojej 4xprababce Apolonii Maciąg nie wiem nic, poza rokiem urodzenia i zgonu (1785-1830). Prawdopodobnie w tym wypadku chodzi o Tadeusza Maciąga, syna Walentego i Marianny, męża Kunegundy Dutkiewicz.

Pod numerem 98 zapisano Kazimierza Maciąga, półrolnika wysiewającego 6 korcy. Być może chodzi o Kazimierza Maciąga, męża Katarzyny Serafin od roku 1769. Po roku 1810 wszystkie jego dzieci były już dorosłe, stąd brak dzieci w zestawieniu.

Pod numerem 102 widnieje nazwisko Jana Maciąga, zagrodnika, mającego 1 syna i 4 synów, wysiewającego 6 korcy. Janów Maciągów w Cmolasie było sporo. Nie podejmuję się wskazać, o którego może chodzić.

Pod numerem 112 widnieje kolejny Jan Maciąg, oznaczony w kolumnie ćwiartniacy liczną 1/2. Czy był ósmakiem? Jan Maciąg miał 1 syna i jedną córkę oraz wysiewał 8 korcy.

Pod numerem 113 zapisano Jana Leptowskiego i Marcina Rząsę, który miał 3 córki.

Pod numerem 126 zapisano Łukasza Kozę, jednak nie podano żadnych dodatkowych informacji. Prawdopodobnie chodzi o męża Zofii, z którą wziął ślub w roku 1783, urodzonego w roku 1756 syna Kazimierza Kozy i Justyny.

Pod numerem 139 zapisano Grzegorza Snopka, który w rubryce ćwiertniacy ma wpisaną liczbę 3/4. Pod tym samym numerem widnieją Grzegorz Snopkowski, zagrodnik mający jednego syna oraz Jakub Gul i Marianna Gulkowa. Któryś z dwójki Grzegorzów (prawdopodobnie Grzegorz Snopkowski) na pewno jest Grzegorzem Snopkiem, synem Antoniego Snopka i Franciszki Kozy, rodzonym bratem mego 3xpradziadka Szymona Snopka, o czym świadczy zbieżność nazwisk. Grzegorz Snopek był bowiem mężem Anny Gul. Miał syna Antoniego, urodzonego w roku 1816 i córkę Mariannę, urodzoną w roku 1831.

Pod numerem 140 zapisano Jakuba Jacherę, półrolnika, mającego dwóch synów, dwie córki i wysiewającego 6 korcy, a wraz z nim Johana Jacherę, również półrolnika. Prawdopodobnie chodzi o urodzonego w roku 1763 Jakuba Jachyrę, syna Macieja i Agnieszki, męża Jadwigi Maciąg od roku 1780. Johan (Jan) Jachyra, urodzony w roku 1781 mógłby być wówczas jego najstarszym synem.

Pod numerem 141 widnieje Franciszka Snopkowska, przy której w polu ćwiertniacy widnieje liczba 3/4, matka jednego syna i 3 córek. Mogłaby być to moja 4xprababka Franciszka Snopek z Kozów, żona zmarłego w roku 1803 Antoniego Snopka. Moja 4 xprababka była matką Grzegorza (urodzonego prawdopodobnie przed 1786), Jakuba (ur. 1786), Mateusza (1789-1791), Stanisława (1792-1796), Klary (ur. 1794), Teresy (ur. 1796), mego 3xpradziadka Szymona (ur. 1799) i Marianny (ur. 1804). Gdyby więc przyjąć, że Grzegorz i Jakub w momencie spisywania inwentarza byli traktowani jak dorośli, to Franciszka rzeczywiście miała jednego nieletniego syna i trzy nieletnie córki.

Pod numerem 143 zapisano Adalberta Dziubę i Adalberta Kozę, zagrodnika posiadającego 1 syna i 4 córki. Czy Adalbert (Wojciech) był urodzonym w roku 1763 synem Kazimierza i Katarzyny i późniejszym mężem Katarzyny Mokrzyckiej? Prawdopodobnie tak. Niejaki Wojciech Koza był ojcem chrzestnym Jakuba Snopka, rodzonego brata mego 3xpradziadka Szymona Snopka. Prawdopodobnie więc mógł być bratem mej 4xprababci Franciszki. Zwłaszcza, że podobnie, jak wymieniony już tutaj Szymon Koza (ojciec chrzestny Stanisława Snopka), był synem Kazimierza i Katarzyny.

Pod numerem 146 widnieje Johan Jachera, który w rubryce ćwiertniacy ma wpisaną liczbę 3/4, ojciec syna i trzech córek, wysiewający 3 korce. Wraz z nim wpisano Walentego Jacherę, który ma również liczbę 3/4 wpisaną w rubryce ćwiertniacy. Niejaki Jan Jachyra był ojcem chrzestnym urodzonej w roku 1811 Franciszki Jachyry, rodzonej siostry mej 3xprababci Katarzyny Jachyry. Nazwisko Jan Jachyra widnieje również w akcie urodzenia Teresy Snopek w roku 1796, rodzonej siostry Szymona Snopka, 3xpradziadka. Był jej ojcem chrzestnym.

Pod numerem 147 wpisano Marcina Jacherę, półrolnika z dwójką synów i dwójką córek, wysiewającego 6 korców. Z dużą pewnością można stwierdzić, że chodzi o męża Zofii Mazur od 1777 roku, ojca Katarzyny (ur. 1785) i teścia wspominanego już tutaj Jakuba Snopka, rodzonego brata mego 3xpradziadka Szymona.

Pod numerem 151 zapisano Wincentego Kubisia, Johana Kubisia i Johana Maciąga, który w polu ćwiertniacy ma wpisaną liczbę 1/2, ojca 3 synów i 2 córek.

Pod numerem 160 widnieje Adalbert Snopkowski wraz z Franzem Blacharzem. Adalbert Snopkowski zapisany bez dzieci i bez żadnej funkcji jest prawdopodobnie tożsamy z Wojciechem Snopkowskim, który w 1764 roku ożenił się z Magdaleną Fryzło.

Pod numerem 161 obok Bartłomieja Głowali, Zofii Matrykowej i Szymona Maticka zapisano Jadwigę Maciąg, która byłą matką jednej córki.

Pod numerem 164 wystąpiło po raz pierwszy nazwisko Ozimek. Zapisano tu Szymona Wilka, Jacentego Wilka i Tomasza Ozimka, ojca jednej córki. Trudno powiedzieć, czy mamy tu do czynienia z ojcem Marka Ozimka, mego 4x pradziadka. Marek Ozimek mógł być wówczas dorosły i nie został wliczony w poczet dzieci Tomasza. Z drugiej strony w roku 1801 w Cmolasie wziął ślub Tomasz Ozimek z Marianną Gwarzył, który na pewno ojcem Marka nie był. Może więc chodzić równie dobrze o niego.

Ostatnia interesująca mnie osoba ze względu na nazwisko to Kazimierz Jachera wpisany pod numerem 167, zagrodnik, ojciec 4 córek, wysiewający 4 korce. Czy to mój 4xpradziadek? Badając akta metrykalne parafii w Cmolasie znalazłem akta chrztu jego 3 córek: Katarzyny (ur. 1805), mej 3xprababci, Magdaleny (ur. 1807), Franciszki (ur. 1811). Tylko 3 córki, czwartej nie znalazłem, podobnie, jak jego aktu ślubu z Łucją Ziębą. Ale może ta czwarta córka urodziła się tam, skąd pochodziła Łucja?

***

Brak Marka Ozimka w zestawieniu może oznaczać, że Poręby Dymarskie jeszcze w XVIII wieku były gniazdem Ozimków, a sam Marek w metrykach cmolaskich pojawił się tylko przy okazji ślubu ze swą drugą żoną Marianną Oko w roku 1830 i trzecią żoną Katarzyną Ziębą w roku 1837. A skoro brak Marka, to i brak jego żony Apolonii, choć jak widać sporo rodzin Maciągów mieszkało w samym Cmolasie na początku XIX wieku.

Rząsowie, jak już pisałem pochodzili z Hadykówki, więc w inwentarzu Cmolasu nie mogli się pojawić.

Dzięki inwentarzowi można wyciągnąć wnioski co do rodzeństwa i rodziców Franciszki Kozy, żony Antoniego Snopka, mej 4x prababki. Prawdopodobnie jej rodzice to Kazimierz Koza i Katarzyna, a do jej rodzeństwa można zaliczyć Szymona i Wojciecha. Chciałbym dodać, że analiza dotycząca rodziny Kozów nie byłaby możliwa bez Geneteki, która stała się potężnym narzędziem do tego typu pracy porównawczej.

Mimo, że w zestawieniu występuje Kazimierz Jachyra, z dużą dozą pewności mój 4xpradziadek, to jednak nie potrafię wyciągnąć wniosków co do jego powiązań rodzinnych.

Brak Ziębów w zestawieniu może zaś świadczyć o tym, że pochodzili skąd inąd.  Świadczyć też może o tym brak aktu ślubu Kazimierza Jachyry z Łucją Ziębą w Cmolasie.

Inwentarze Chmielowa z lat 1736, 1773 i 1780

Kilka lat temu doprowadziłem genealogię swego macierzystego pradziadka Andrzeja Tudora do roku 1786, bazując na zachowanych księgach metrykalnych wsi Chmielów. Dotarłem wówczas do informacji o następujących 5xpradziadkach:

Jan Tudor, Katarzyna Tudor z Salamonów,

Józef Kontach (około 1756 - 1830 Chmielów),

Gertruda Kontach z Lichych (?  -1818 Chmielów),

Maciej Motyka (około 1744 - 1837 Chmielów),

Anna Motyka z Klimasów (około 1763 - 1807 Chmielów),

Andrzej Siekierski (około 1760 - 1830 Chmielów),

Franciszka Siekierska z Flisów (około 1764 - 1818 Chmielów),

Sebastian Zawada (około 1750 - 1830 Chmielów),

Agnieszka Zawada z Grdeniów,

Bartłomiej Kotulski,

Kunegunda Kotulska z Konasów,

Piotr Samojeden (1752/1766 - 1822 Chmielów),

Marianna Samojeden z Kuśmirczyków (około 1766 - 1838 Chmielów).

Dalsze badania nad historią tej części rodziny możliwe są jedynie w oparciu o niemetrykalne źródła metrykalne. Pisałem już tutaj o Inwentarzu Starostwa Sandomierskiego z 1750 roku o pozycji książkowej "Rewizja spustoszenia od wojsk i ludzi pod Sandomierzem zgromadzonych w roku 1606 spisana", a także o najstarszym inwentarzu Chmielowa z roku 1585.

Wszystkie powyżej wspomniane dokumenty dotyczą okresów znacznie oddalonych w czasie od roku 1786, więc poza informacjami o występowaniu "moich" nazwisk we wsi Chmielów, nie da się powiedzieć jednoznacznie, które z osób wymienionych w inwentarzach dotyczą kolejnych generacji przodków.

Ostatnio udało mi się przeanalizować trzy kolejne inwentarze wsi Chmielów z lat 1736, 1773 i 1780, które znajdują się w zespole Archiwum Potockich z Łańcuta, przechowywanym w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie.

Inwentarz z roku 1780 jest najmniej ciekawy. Stanowi listę rolników uprawiających ziemię w Chmielowie, bez dodatkowych szczegółów, jak powiązania rodzinne i wiek. Na liście znajdują się dwa nazwiska moich 5xpradziadków:

Sobek Zawada i Bartek Kotulski.

Ciekawy jest za to bardzo inwentarz z roku 1773. Zawiera nazwy gospodarstw, a także imiona i nazwiska osób mieszkających w każdym z nich. Poza tym inwentarz ten pochodzi z okresu odległego tylko o 13 lat od najstarszego rocznika istniejących ksiąg metrykalnych z Chmielowa. Można się więc pokusić o odnalezienie kolejnej generacji przodków.

Gospodarstwo o nazwie Bogdałowska zajmowała rodzina Kontachów: Andrzej Kontach z dziećmi Marianną Kontach, 10 lat, Józefem Kontachem, lat 6 i Franciszką Kontach, lat 4. Jest wielce prawdopodobne, że Józef Kontach, mający lat 6, to mój 5xpradziadek. Różnica pomiędzy rokiem urodzenia, zapisanym w akcie zgonu (1756), a rokiem urodzenia podanym w inwentarzu (1767), jest co prawda dość duża, ale takie rozbieżności zdarzały się wówczas. Podejrzewam więc, że wiek podany w akcie zgonu Józefa znacząco odbiegał od prawdziwego.

Gospodarstwo o nazwie Swieczkowska zamieszkiwała rodzina Sekierskich: Wojciech Siekierski wraz dziećmi, Wawrzyńcem, lat 8 i Andrzejem, lat 4. Jest wielce prawdopodobne, że Andrzej to mój 5xpradziadek, a rozbieżność pomiędzy rokiem urodzenia podanym w akcie zgonu (1760), a rokiem urodzenia z inwentarza (1769) wynosi 9 lat.

Gospodarstwo o nazwie Bzikowska lub Idzikowska zajmowała rodzina Tudorowiczów: Walenty Tudorowicz z synami Janem, lat 16 i Łukaszem, lat 10. Jest wielce prawdopodobne, że Jan Tudorowicz to mój 5xpradziadek Jan Tudor, późniejszy mąż Katarzyny Salamon i ojciec Tomasza Tudora, urodzonego w roku 1786.

Inwentarz z 1736 roku jest zbyt odległy w czasie od roku 1786, aby można było wysnuć jakiekolwiek wnioski, co do imion przodków. Występują w nim nazwiska Kontach, Kotulski i Kusznierz. To ostatnie może być tożsame z nawiskiem 5xprababci Kuśmirczyk.

Mieszkańcy Klepacz w latach 1692, 1712 i 1761

Poza pierwszym znanym spisem włościan wsi Klepacze z 1562 roku, a listą włościan, którzy w czasie uwłaszczenia w roku 1874 dostali nadziały ziemi, istnieją różnego rodzaju spisy z okresu pomiędzy tym datami.

Archiwum Główne Akt Dawnych przechowuje tzw. Księgi Grodzkie Brańskie z lat 1550-1726, a wśród nich znajdują się spisy ludności ziemi bielskiej, sporządzone w celu wybierania podatku pogłównego w latach 1692 i 1712. Wśród tych spisów znajdujemy mieszkańców ówczesnych Klepacz, którzy opłacali podatek pogłówny. W roku 1692 poza imieniem i nazwiskiem znajduje się liczba osób, od których liczony był podatek. Oto lista z roku 1692:

1. Jan Łazowski - 1 osoba,

2. Jakub Łazowski - 2 osoby,

3. Michał Chudy - 1 osoba,

4. Michał Wysocki - 2 osoby,

5. Hryhor Wysocki - 3 osoby,

6. Michał Moszczyk - 2 osoby,

7. Daniło Ihnatik - 2 osoby,

8. Karpiesz Cieśluk - 2 osoby,

9. Roman Wysocki - 2 osoby,

10. Mateusz Wysocki - 1 osoba,

11. Woytek Danilik - 2 osoby,

12. Macey Łazowski - 2 osoby,

13. Dmiter Olexik - 2 osoby,

14. Joseph Klimik - 1 osoba,

15. Jasko Danilik - 2 osoby,

16. Fedor Bayko - 2 osoby,

17. Dmiter Danilik - 2 osoby,

18. Weremieyczyk - 2 osoby,

19. Mikita Sewerin - 1 osoba,

20. Hryhor Wysocki - 2 osoby,

21. Dawid Macieyczyk - 3 osoby,

22. Stephan Olexik - 2 osoby,

23. Piotr Sołtys - 2 osoby,

24. Joseph Szoltys - 2 osoby,

25. Jakub Soltys - 2 osoby.

Pierwsza strona spisu z roku 1692 dla wsi Klepacze

W spisie powyższym nie podano imion kobiet. Zwracają uwagę ruskie formy imion, Hryhor, Dmiter, co może świadczyć o tym, że w Klepaczach rzeczywiście mieszkali pod koniec XVII wieku unici. Po raz pierwszy widzimy w takim spisie nazwiska, które występowały (i występują) w Klepaczach współcześnie, niektóre oczywiście w dawnej, różniącej się od dzisiejszej formie: Łazowski, Wysocki, Danilik, Olexik.

Równie ciekawie wygląda spis z roku 1712, który dodatkowo zawiera informacje o współmieszkańcach podatników:

1. Jakub Hreorczuk, synów dwóch, niewiestka i dziewka Wasilowa,

2. Józef Wysogrocki, córek 2,

3. Eliasz Wysogrocki, żona i parobek,

4. Stefanowa Olesiukowa,

5. Józef Dawidziuk, żona, parobek i dziewka,

6. Hreor Wysocki, syn i córka,

7. Maciej Zarzecki, syn i żona,

8. Nikita Sewerin, brat,

9. Michał Weromiei, syn i córka,

10. Jan Okurowski, żona,

11. Leon Okurowski, żona,

12. Chwiedor Bayka, syn i córka,

13. Paweł Baranowski, żona,

14. Paraska, mieszkająca u Pawła Baranowskiego,

15. Maciej Łazewski, syn z żoną,

16. Maciej Daniluk, żona,

17. Jakub Wysocki, żona, siostra,

18. Roman,

19. Hreor Karpulek,

20. Kazimierzowa wdowa,

21. Pawluk Cimoszuk, żona,

22. Jędrzej Cimoszuk, żona,

23. Markowa wdowa,

24. Maciej Wysocki, żona,

25. Jan Łazowski, żona,

26. Jakub Łazowski, parobek i córek dwie,

27. Jakub Goral, żona,

28. Zofia Macurka,

29. Jurczynowa.

Pierwsza strona spisu z roku 1712 dla wsi Klepacze

W powyższym spisie pojawiły się kobiety, choć wciąż w formie bezosobowej, ale także kolejne nazwiska znane we współczesnych Klepaczach:

Hreorczuk, Okurowski, Cimoszuk.

Z roku 1761 z kolei pochodzą mapy referendarskie starostwa suraskiego wraz z opisami. Powstanie map było spowodowane sporami terytorialnymi między starostwem suraskim, a graniczącymi z nim dobrami prywatnymi. Jak pisał Tomasz Popławski w swym artykule opublikowanym w numerze 3 Białostocczyzny z roku 1995, opracowania kartograficzne wraz z rejestrami, czyli opisami były bardzo szczegółowe i wiarygodne, stanowiąc podstawę wydania wyroku w sądach referendarskich rozpatrujących tego rodzaju sprawy od XVI wieku do roku 1766. Mapy te wraz z opisami przechowywane są podobnie, jak opisane wyżej spisy ludności ziemi bielskiej, w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie. Wśród nich znajduje się mapa wsi Klepacze.

Rekonstrukcji granic pól należących do XVIII-wiecznej wsi Klepacze w naniesieniu na współczesną mapę okolic dokonał Tomasz Popławski we wspomnianym wyżej artykule "Mapy starostwa suraskiego z roku 1761".

Obszar gruntów Klepacz sięgał aż pod dzisiejszy Kleosin, obejmując Turczyn, a także obszar późniejszego miasta Starosielce. Wieś rozlokowana była po wschodniej stronie rzeczki Horodnianki (na mapie zwanej Niewodnicą), Jedynie folwark znajdował się po jej zachodniej stronie oraz młyn ulokowany bardziej na północ oraz dwa towarzyszące mu zabudowania. Nie widać na mapie żadnego budynku kaplicy. Już w XVIII wieku funkcjonowała nazwa Nadawki w odniesieniu do Klepacz. Obszarów o tej nazwie było aż 6. Prawie wszystkie, poza jednym, ulokowane były przy wschodniej granicy gruntów wiejskich. Część pól nosiła nazwę Szmaty bądź Sztuki. Pola na mapie zostały ponumerowane. Dzięki towarzyszącemu opisowi (inwentarzowi), widać przyporządkowanie pól we wsi do konkretnych kmieci oraz rodzaj pól przyporządkowanych kmieciom (ciągłe bądź czynszowe). W inwentarzu z roku 1761 pojawiają się kolejne nazwiska znane ze współczesnych Klepacz: Mikulski, Łupiński, Jeromiej, Klezik, Witkowski.

1. Jan Goral, Roman Wysocki, Wawryn Goral, Bartłomiej Łazowski.

2. Kazimierz Łazowski, Wojciech Zając, Jan Galas.

3. Kazimierz Bayko, Jan Wysocki, Roman Wysocki.

4. Ignacy Wysocki, Kazimierz Wysocki, Paweł Mikulski.

5. Mikołaj Łupiński, Jakub Tymosiuk, Chwiedor Nienarciuk.

6. Szymon Karpieszuk, Mikołaj Wysocki.

7. Stanisław Czarnecki, Olexa Danieluk, Wawryn Olexycki.

8. Michał Klezmunt, Jędrzej Bayko, Szymon Bayko.

9. Jan Tymosiuk, Paweł Bayko, Jan Bayko, Jędrzej Okurowski.

10. Piotr Okurowski, Paweł Jędrzeyczuk, Michał Jeromiej.

11. Michał Klezik, Paweł Jędrzeyczuk, Olexa Bayko.

12. Paweł Bayko.

13. Maciej Bayko, Michał Nieciecki, Tomasz Boiarczuk.

14. Franciszek Wysocki, Jędrzej Bayko, Paweł Dawidziuk.

15. Ludwik Olexycki, Matej Daniluk.

16. Sołtyski.

17. Stefan Kretkowski, Szymon Witkowski.

Najstarszy inwentarz wsi Chmielów z 1585 roku

Dziękuję panu Krzysztofowi Krząstkowi za ostatni siedemnasty numer "Zeszytów Nowodębskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego" wydany w 2022 roku. Był to dla mnie bardzo cenny prezent otrzymany w okresie świątecznym, choć przejrzałem go dokładnie dopiero niedawno. Otwiera go cykl wspomnień poświęconych profesorowi, lekarzowi Janowi Józefczukowi, pochodzącemu z Podlasia (choć nie z województwa podlaskiego). Wspomnienia współpracowników, ale i zwykłych ludzi, pacjentów składają się na niezwykły obraz człowieka, który karierę naukową łączył z pracą w prowincjonalnym ośrodku, znajdując czas na budowanie silnych więzi z członkami tej lokalnej społeczności. Pomyślałem sobie, jak inaczej wyglądałoby wiele naszych prowincjonalnych miast, miasteczek i wsi, gdyby podobni jemu ludzie osiedlali się w nich i byli tak aktywni.

Prawdziwą rewelacją natury genealogicznej jest dla mnie artykuł pana Krzysztofa "Źródła do badań demograficzno-genealogicznych gminy Nowa Dęba. Inwentarze wsi Chmielów i Jadachy z XVI i XVII wieku", w którym zamieszcza dane z odnalezionego w Archiwum Głównym Akt Dawnych inwentarza wsi Chmielów, pochodzącego z 1585 roku! Mieszkańcy Chmielowa (chłopi) wymienieni są w nim z imienia i nazwiska (bądź przezwiska). Nazwiska te bądź przezwiska do dziś funkcjonują jako nazwiska w okolicach Tarnobrzegu. Pokazuje to (choć pewnie zależne jest od regionu Polski), jak dawno nazwiska chłopskie zaczęły się kształtować. Ostatnim przeze mnie opisywanym na blogu inwentarzem dotyczącym wsi Chmielów była rewizja sporządzona po wojnie domowej 1606-1608, zwanej rokoszem Zebrzydowskiego. Zwróciłem wówczas uwagę na nazwiska występujące w mojej genealogii: Motyka i Drabik.

Nazwisko Motyka występuje również w inwentarzu z 1585 roku. Marczin Motika i Matis Motika płacili wówczas z półłanka 24 grosze podatku. Marcin Motyka ze swymi czetnikami płacił również daninę miodową. Bracia Tomasz i Marcin Motikowie byli kmieciami osiadłymi w Chmielowie na trzeciej części półłanka.

Ważną dla mnie częścią artykułu jest opublikowane zestawienie chłopów z Chmielowa w rejestrach pobieranej dziesięciny snopowej z lat 1656, 1685 i 1690.

W roku 1656 pojawia się Walenti Zawada. Nazwisko to występuje w moim drzewie genealogicznym za sprawą 4xprababci Agaty Zawady urodzonej 21 stycznia 1793 roku w Chmielowie, córki Sebastiana Zawady (1750-1830 Chmielów) i Agnieszki z Grdeniów.

W tym samym roku pojawia się dwóch przedstawicieli nazwiska Biało: Stanisława i Jana. Agnieszka Tudor z Białów (1845 Chmielów - 1898 Chmielów) to moja praprababcia i to dzęki niej interesuje mnie to nazwisko.

Jest i Stanisław Kusmierczyk. Nazwisko to pojawia się w mojej genealogii, dzięki innej 4xprababci - Mariannie Kuśmirczyk (1766-1838 Chmielów), żonie Piotra Samojednego.

Są w tym zestawieniu również Stanisław Drabek i Walenti Motika.

***

Osoby zarejestrowane w roku 1685, które poprzez nazwisko mogę wiązać ze swoją genealogią to:

Jan Biało, Piotr Kuszmierz, Walenty Motyka, Stanisław Biało, Zawada, Stanisław Drabik.

***

W roku 1690 z Chmielowa dziesięcinę snopową płacili między innymi:

wdowa Bialowa, Walek Zawada, Kasper Biało, Kuśnierka wdowa, Stanisław Drabik, Piotr Kuśmierczyk, Walek Motyka.

Kacper Stępień, prapradziadek. Kolejna zagadka do rozwiązania.

Przetrząsnąłem wszystkie zakamarki komputera i inne materiały i nie znalazłem. Na pewno widziałem tę karteczkę, gdy byłem u Teresy w Lublinie. Dlaczego jej wtedy nie sfotografowałem, nie wiem. A może sfotografowałem, ale z jakiegoś powodu nie mogę znaleźć tego zdjęcia? Wybrałem numer do Teresy, ale otrzymałem informację od operatora, że numer nie istnieje.

Karteczka zawierała krótką informację: "Kacper Stępień, Konstantynówka, powiat Sarny, ZSRR". Znajdowała się pośród papierów ojca Teresy - Józefa Stępnia. Józef był dużo młodszym bratem pradziadka Stefana. Dzieliło ich 18 lat różnicy wieku.

 Dlaczego ta karteczka jest tak istotna? Otóż według Teresy, jej dziadek Kacper zmarł w wieku 49 lat na Wołyniu. W USC w Gidlach, gdzie parę lat temu zadzwoniłem, dowiedziałem się z aktu urodzenia Józefa Stępnia (1918 rok), że Kacper  miał wówczas 44 lata. Czyli urodził się około 1874 roku, a zmarł około 1924 roku. Może więc Konstantynówka to miejsce zamieszkania rodziny na Wołyniu, gdzie w niewyjaśnionych do dziś okolicznościach przeniosła się z Wojnowic w gminie Gidle? Może tam więc Kacper zmarł?

 

Postanowiłem to sprawdzić. Według strony kami.net.pl, Konstantynówka przed wojną należała do jednej z dwóch parafii rzymskokatolickich w Sarnach. A szczątki ksiąg metrykalnych z parafii rzymskokatolickiej w Sarnach znajdują się w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie.

Pierwsze podejście do poszukiwania informacji o Kacprze Stępniu zakończyło się jednak niepowodzeniem. Kwerenda w raptularzach zgonów parafii rzymskokatolickiej w Sarnach za okres 1923-1930 nie wykazała informacji o zgonie prapradziadka.