poniedziałek, 30 października 2023

Cmentarze na Litwie -Giegużyn (Gegužinė) (wschodnia część wsi)

W Giegużynie najokazalszym obiektem, nieproporcjonalnie wielkim w stosunku do rozmiarów miejscowości, jest kościół katolicki pw. Zwiastowania Najświętszej Marii Panny, wybudowany w latach 1915-1932. Dodatkowo we wsi znajdują się dwa cmentarze i na obu można znaleźć stare nagrobki posiadającymi polskie napisy.


Oto nagrobki znalezione na cmentarzu położonym we wschodniej części wsi:


Paulina Pawłowska z d. Gresko (1839 - 1904), Bartłomiej Pawłowski (1829 - 1897)


Marcin Staniewicz (1840 - 1898)


Felicjan Popławski (1868 - 1926)

niedziela, 29 października 2023

Inwentarze Chmielowa z lat 1736, 1773 i 1780

Kilka lat temu doprowadziłem genealogię swego macierzystego pradziadka Andrzeja Tudora do roku 1786, bazując na zachowanych księgach metrykalnych wsi Chmielów. Dotarłem wówczas do informacji o następujących 5xpradziadkach:

Jan Tudor, Katarzyna Tudor z Salamonów,

Józef Kontach (około 1756 - 1830 Chmielów),

Gertruda Kontach z Lichych (?  -1818 Chmielów),

Maciej Motyka (około 1744 - 1837 Chmielów),

Anna Motyka z Klimasów (około 1763 - 1807 Chmielów),

Andrzej Siekierski (około 1760 - 1830 Chmielów),

Franciszka Siekierska z Flisów (około 1764 - 1818 Chmielów),

Sebastian Zawada (około 1750 - 1830 Chmielów),

Agnieszka Zawada z Grdeniów,

Bartłomiej Kotulski,

Kunegunda Kotulska z Konasów,

Piotr Samojeden (1752/1766 - 1822 Chmielów),

Marianna Samojeden z Kuśmirczyków (około 1766 - 1838 Chmielów).

Dalsze badania nad historią tej części rodziny możliwe są jedynie w oparciu o niemetrykalne źródła metrykalne. Pisałem już tutaj o Inwentarzu Starostwa Sandomierskiego z 1750 roku o pozycji książkowej "Rewizja spustoszenia od wojsk i ludzi pod Sandomierzem zgromadzonych w roku 1606 spisana", a także o najstarszym inwentarzu Chmielowa z roku 1585.

Wszystkie powyżej wspomniane dokumenty dotyczą okresów znacznie oddalonych w czasie od roku 1786, więc poza informacjami o występowaniu "moich" nazwisk we wsi Chmielów, nie da się powiedzieć jednoznacznie, które z osób wymienionych w inwentarzach dotyczą kolejnych generacji przodków.

Ostatnio udało mi się przeanalizować trzy kolejne inwentarze wsi Chmielów z lat 1736, 1773 i 1780, które znajdują się w zespole Archiwum Potockich z Łańcuta, przechowywanym w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie.

Inwentarz z roku 1780 jest najmniej ciekawy. Stanowi listę rolników uprawiających ziemię w Chmielowie, bez dodatkowych szczegółów, jak powiązania rodzinne i wiek. Na liście znajdują się dwa nazwiska moich 5xpradziadków:

Sobek Zawada i Bartek Kotulski.

Ciekawy jest za to bardzo inwentarz z roku 1773. Zawiera nazwy gospodarstw, a także imiona i nazwiska osób mieszkających w każdym z nich. Poza tym inwentarz ten pochodzi z okresu odległego tylko o 13 lat od najstarszego rocznika istniejących ksiąg metrykalnych z Chmielowa. Można się więc pokusić o odnalezienie kolejnej generacji przodków.

Gospodarstwo o nazwie Bogdałowska zajmowała rodzina Kontachów: Andrzej Kontach z dziećmi Marianną Kontach, 10 lat, Józefem Kontachem, lat 6 i Franciszką Kontach, lat 4. Jest wielce prawdopodobne, że Józef Kontach, mający lat 6, to mój 5xpradziadek. Różnica pomiędzy rokiem urodzenia, zapisanym w akcie zgonu (1756), a rokiem urodzenia podanym w inwentarzu (1767), jest co prawda dość duża, ale takie rozbieżności zdarzały się wówczas. Podejrzewam więc, że wiek podany w akcie zgonu Józefa znacząco odbiegał od prawdziwego.

Gospodarstwo o nazwie Swieczkowska zamieszkiwała rodzina Sekierskich: Wojciech Siekierski wraz dziećmi, Wawrzyńcem, lat 8 i Andrzejem, lat 4. Jest wielce prawdopodobne, że Andrzej to mój 5xpradziadek, a rozbieżność pomiędzy rokiem urodzenia podanym w akcie zgonu (1760), a rokiem urodzenia z inwentarza (1769) wynosi 9 lat.

Gospodarstwo o nazwie Bzikowska lub Idzikowska zajmowała rodzina Tudorowiczów: Walenty Tudorowicz z synami Janem, lat 16 i Łukaszem, lat 10. Jest wielce prawdopodobne, że Jan Tudorowicz to mój 5xpradziadek Jan Tudor, późniejszy mąż Katarzyny Salamon i ojciec Tomasza Tudora, urodzonego w roku 1786.

Inwentarz z 1736 roku jest zbyt odległy w czasie od roku 1786, aby można było wysnuć jakiekolwiek wnioski, co do imion przodków. Występują w nim nazwiska Kontach, Kotulski i Kusznierz. To ostatnie może być tożsame z nawiskiem 5xprababci Kuśmirczyk.

czwartek, 12 października 2023

Cmentarze na Litwie: Żośle (Žasliai)

Pod koniec roku napisałem kilka artykułów dotyczących cmentarzy litewskich (Rumszyszki, Wieprze, Pobojsk 1, Pobojsk 2, Giełwany), wyrażając zdziwienie i jednocześnie radość faktem, iż na wielu z nich wciąż można odnaleźć stare nagrobki z polskimi napisami. Kontynuuję ten cykl, gdyż na przełomie sierpnia i września tego roku miałem okazję odwiedzić kolejne cmentarze, tym razem wszystkie leżące na terenie okręgu kowieńskiego. Pierwszym z nich był cmentarz należący do parafii w Żoślach, jednak leżący w sporym oddaleniu od tego urokliwie położonego nad jeziorem miasteczka z neogotyckim kościołem pod wezwaniem świętego Jerzego, wybudowanym w roku 1902.

Serię zdjęć nagrobków z polskimi napisami rozpoczyna dość współczesny pomnik z roku 1978.


Józef Salmonowicz (1906 - 1978), pamiątka od żony

Kolejny nagrobek również pochodzi z czasów współczesnych. Wśród litewskich nazwisk można jednak odnaleźć jedno polskie.


Helena Szpakowska (1878 - 1960)

A oto inne nagrobki z polskimi inskrypcjami:



Stanislow Szpakowski (1880 - 1953)


Witold Stambrowski (10.05.1873 - 30.08.1894)


Jan Gineyko (1854 - 1932)


Wincenty Wierzbicki (1840 - 1910)


(imię nieczytelne) Galińska (1795 - 1879)


Bronisława Klemanowa (?)



Andrzej Panartoicz (?) (1845 - 1895)