Cmentarz ewangelicki w Starej Chmielówce

W drugiej połowie września miałem okazję objeżdżać tereny pogranicza suwalsko-mazurskiego w ramach wycieczki genealogicznej zorganizowanej dla potomków tutejszych ewangelików. Zatrzymywaliśmy się w każdej miejscowości, skąd pochodzili przodkowie. Okazało się, że w każdej najmniejszej nawet wiosce, zamieszkałej niegdyś przez luteran znajdował się lokalny cmentarz ewangelicki, czasami niejeden. Staraliśmy się te wszystkie cmentarze odnaleźć. Niestety, z cmentarzami ewangelickimi w Polsce, jest jeszcze gorzej niż z cmentarzami żydowskimi, co jest pokłosiem ostatniej wojny. Zarośnięte, z rozkradzionymi elementami nagrobków. Na wielu z nich nieczęsto zdarzało nam się trafić na grób z zachowaną tablicą inskrypcyjną.

Zaczęliśmy nasze poszukiwania od wsi Stara Chmielówka, która znajduje się niespełna 13 km w kierunku zachodnim od Suwałk. To w Chmielówce powstała pierwsza parafia ewangelicka na Suwalszczyźnie, gdy na mocy przywileju ostatniego króla Rzeczyspospolitej nadano jej 3 włóki ziemi. W Chmielówce znajdował się również najstarszy luterański kościół na Suwalszczyźnie zbudowany z drewna, rozebrany w 1844 roku, parę lat po tym, gdy powstała parafia ewangelicka w Suwałkach.

Cmentarz w Chmielówce znajduje się "na zapleczu" widocznego na zdjęciu kościoła po lewej stronie drogi (patrząc od kościoła) tuż za strumykiem. Jest otoczony kamieniami i całkowicie zarośnięty chaszczami, wśród których widać ruiny dawnej kaplicy cmentarnej, która niegdyś posiadała elegancką wieżę obitą blachą.

Nagrobki ujrzeliśmy dopiero wtedy, gdy spróbowaliśmy wejść na teren cmentarza "od tyłu", od pola. Zidentyfikowaliśmy następujące inskrypcje:

- Maria z Kandlów ?, żyła lat 26, zmarła 17 kwietnia 1941 r.

- ? Mikolon

- Franciszek Skowron

- Mateusz Sofinowski

- Mateusz Sofinowski, zmarł 1922

- Emma Matiszik, ur. 1919, zm. ?

- Siwicki

- Mikolon

- Jan Mikolon

- Zigfried Roj, 1941-1941