Wycieczka do Poświętnego

Ubiegłoroczna wycieczka z Jurkiem i Karolem do Łap miała jeden dodatkowy cel. Zafascynowani opowieściami Piotra Łapińskiego, z białostockiego oddziału IPN, postanowiliśmy odwiedzić cmentarz w Kobylinie-Borzymach, aby odnaleźć nagrobek Zbigniewa Rećko, ps. Trzynastka, jednego z najbardziej fascynujących bohaterów białostockiego podziemia zbrojnego czasów II wojny światowej i powstania niepodległościowego w latach 1944-1956. Przy okazji natrafiliśmy na inne ciekawostki: bezimienny już nagrobek w kształcie kapliczki oraz miejsce pochówku Wacława Choińskiego, najprawdopodobniej ułana 10 Pułku Ułanów Litewskich, poległego 12 września 1939 roku. Piszę najprawdopodobniej, gdyż na nagrobku widnieje błędna, jak przypuszczam,  data 11.08.1939 roku.

***

Tym razem postanowiliśmy odwiedzić Poświętne niedaleko Łap, gdzie pochowany jest Tadeusz Westfal, ps. Karaś, lotnik, później szef białostockiego Kedywu, związany przed wojną z Poznaniem, podczas okupacji leczący rany odniesione podczas potyczki powietrznej w szpitalu w Pińsku, skąd uciekł i trafił w okolice Wysokiego Mazowieckiego, osoba o równie fascynującej biografii wojennej, co Zbigniew Rećko, pełnej niestety tajemnic, trudnych już dziś do wyjaśnienia. Tym razem skład osobowy naszej wycieczki znacznie się rozszerzył. Do punktu zbiórki w Łapach jechaliśmy dwoma samochodami i pociągiem. Budynek dworca PKP pusty, straszący wyglądem, na którym piętno odcisnęły czas i brak funduszy, za PRLu miał pewnie stanowić wizytówkę postępu socjalistycznego państwa. Dzień był upalny, więc wycieczka rozpoczęła się w położonej nieopodal cukierni Lech, z klimatyzowanym wnętrzem, pysznymi lodami i równie dobrą kawą z ekspresu.

W Poświętnem uwagę zwraca przede wszystkim budynek neogotyckiego kościoła pw. Przemienienia Pańskiego z 1906 roku. Przed kościołem figura Matki Boskiej o pięknej twarzy młodej kobiety z Dzieciątkiem, wystawiona kosztem parafian jeszcze przed powstaniem murowanego kościoła w 1873 roku.

Cmentarz w Poświętnem położony jest na końcu wsi za kościołem, tuż pod lasem. Gdy poszukiwaliśmy nagrobka Tadeusza Westfala, znaleźliśmy kilka innych ciekawych nagrobków.

Jeden z nich, przedstawiający złamaną kolumnę, symbol nagle przerwanego życia, jest nagrobkiem Antoniego Filipowicza (1878-1905), murarza pochodzącego z Lubartowa, zabitego od pioruna przy kościele w Poświętnem 4 lipca 1905 roku.

W tylnej części cmentarza, przy murku znajdują się dwa groby, najprawdopodobniej małżonków: Kornelii Władysławy Hryniewickiej z Sokołowskich (1844-1910) i Bolesława Hryniewickiego (1855-1936). Bolesławowi Hryniewickiemu pomnik wystawiła Julia Łapińska.

W jednym z początkowych rzędów cmentarza znajduje się zaś stary nagrobek Halinki Kohn (1899-1900), podobnie, jak nagrobek rodziny Hryniewickich z żeliwną tablicą inskrypcyjną i krzyżem, małym arcydziełem sztuki kowalskiej.

Nieopodal znajduje się nagrobek Jana Łapińskiego (1914-1939) poległego 17 września 1939 w czasie walk, w dniu wkroczenia wojsk sowieckich na tereny Rzeczypospolitej.

Najstarszy odnaleziony tego dnia pomnik poświęcony jest Ignacemu Loyoli Sobolewskiemu (1875-1897).

Ostatni z serii nagrobków dotyczy również żołnierza podziemia niepodległościowego Stanisława Sienkiewicza. ps. "Góra" zmarłego w 1953 roku, postaci tajemniczej dla mnie. Nie udało mi się znaleźć niczego na jego temat.

Czy wycieczki, takie jak ta, staną się doroczną tradycją?