Archiwum Dzikowskie Tarnowskich, a badania genealogiczne

Archiwum Narodowe w Krakowie przechowuje zbiory arystokratycznej rodziny Tarnowskich herbu Leliwa sięgającej udokumentowanymi źródłowo początkami XIV wieku, pod nazwą "Archiwum Dzikowskie Tarnowskich" w zespole 639 obejmującym lata 1310-1951. Zbiory te są o tyle istotne dla mojej genealogii, że dobra dzikowskie znajdowały się po sąsiedzku z wsią Chmielów koło Tarnobrzegu, gdzie mieszkali przodkowie mego dziadka Wojciecha Tudora.

Duża część dokumentów jest dostępna online, więc w wolnych chwilach zdarza mi się je przeglądać, głównie dokumenty tabelaryczne z serii 3.6 zatytułowane "Akta obce. Chmielów i Mokrzyszów w rękach prywatnych. Chmielów, lata 1835-1900.

Dane tabelaryczne mają to do siebie, że rzadko poza imieniem i nazwiskiem osoby widzimy inne szczegóły, które pozwalają nam mieć pewność, że wpis dotyczy tego konkretnego człowieka, który był naszym przodkiem. Tak było w przypadku jednostki o sygnaturze 1255 "Wykaz powinności zniesionych za wynagrodzeniem dla gmin Alfredówka i Chmielów z lat 1847-1849. W dokumencie tym występują nazwiska mych przodków: Piotra Motyki i Wojciecha Biało. Kłopot w tym, że w okresie 1847-1849 mieszkało w Chmielowie więcej osób noszących te imiona i nazwiska.

Jeśli chodzi o Piotrów Motyków, to w Chmielowie mieszkali Piotr Motyka (1795-1871) mój 4xpradziadek, syn Macieja Motyki i Anny Klimas, mąż Zofii Siekierskiej oraz Piotr Motyka, urodzony w roku 1814, syn Macieja Motyki i Agnieszki Węgeł, mąż Anny Zych.

Jeśli chodzi o Wojciechów Biało, mieszkali w Chmielowie Wojciech Biało (1820-1851), mój 3xpradziadek, syn Łukasza Biało i Agaty Zawady, mąż Elżbiety Kotulskiej, Wojciech Biało (1820-1860), syn Antoniego Biało i Agnieszki Mroczek, mąż Agnieszki Zbyrad, Wojciech Biało (1809-1860), syn Franciszka Biało i Małgorzaty Buk, mąż Salomei Klimczyk oraz Wojciech Biało (1819-1855), syn Jakuba Biało i Rozalii Kotulskiej, mąż Jadwigi Ciemięgi.

Podobnie jest z jednostką o sygnaturze 1249 "Rejestr materiałów budowlanych wydanych poddanym, bez dat". Występuje w nim nazwisko Piotra Motyki, ale nie mam żadnej pewności, że chodzi o mego 4xpradziadka.

Gdy zacząłem przeglądać Archiwum Dzikowskie Tarnowskich, zastanawiało mnie, dlaczego nie widzę żadnych wzmianek o swoich przodkach Tudorach. Byli kątnikami, czyli stanowili tę najbiedniejszą warstwę ludności wiejskiej, więc w aktywnościach gospodarczych z pobliskim dworem mogli występować rzadko, tym sobie to tłumaczyłem. Po raz pierwszy znalazłem wzmianki o nich w jednostce o sygnaturze 1251 "Wydzierżawianie łąk" z lat 1845-1890. W tabelach występowały również nazwiska wspomnianych już Piotra Motyki i Wojciecha Biało, ale jak wspomniałem wyżej, nie wiem, które z nich dotyczyły moich przodków.

Po raz pierwszy Ignacy Tudor (1819-1865), mój praprapradziek pojawia się w tabeli obejmującej okres styczeń-czerwiec 1848, 4 lata po narodzinach mego 2xpradziadka Wojciecha Tudora i 2 lata przed narodzinami kolejnego syna Stanisława, który zmarł w Warszawie w roku 1872.

To jest jedyna wzmianka o Ignacym Tudorze w tabelach dotyczących wydzierżawiania łąk. Kolejne dotyczące mojego bezpośredniego przodka pojawiły się dopiero w latach 1871-1884 i dotyczyły 2xpradziadka Wojciecha Tudora (1844-1884), syna Ignacego. Pierwsza pojawiła się 2 lata po ślubie Wojciecha z moją 2xprababcią Agnieszką Biało, w roku urodzenia pierwszego syna Piotra, a ostatnia w roku śmierci.

wzmianka z 1871 roku

wzmianka z 1884 roku

Ostatnie wzmianki z lat 1888-1890, dotyczą mojej praprababci Agnieszki Tudor z domu Biało (1845-1898), która była zapisywana jako wdowa po Wojtku Tudorze. W roku 1888 dzierżawiła łąkę numer 38 za sumę 25 florenów 10 krajcarów.

Inwentarze Chmielowa z lat 1736, 1773 i 1780

Kilka lat temu doprowadziłem genealogię swego macierzystego pradziadka Andrzeja Tudora do roku 1786, bazując na zachowanych księgach metrykalnych wsi Chmielów. Dotarłem wówczas do informacji o następujących 5xpradziadkach:

Jan Tudor, Katarzyna Tudor z Salamonów,

Józef Kontach (około 1756 - 1830 Chmielów),

Gertruda Kontach z Lichych (?  -1818 Chmielów),

Maciej Motyka (około 1744 - 1837 Chmielów),

Anna Motyka z Klimasów (około 1763 - 1807 Chmielów),

Andrzej Siekierski (około 1760 - 1830 Chmielów),

Franciszka Siekierska z Flisów (około 1764 - 1818 Chmielów),

Sebastian Zawada (około 1750 - 1830 Chmielów),

Agnieszka Zawada z Grdeniów,

Bartłomiej Kotulski,

Kunegunda Kotulska z Konasów,

Piotr Samojeden (1752/1766 - 1822 Chmielów),

Marianna Samojeden z Kuśmirczyków (około 1766 - 1838 Chmielów).

Dalsze badania nad historią tej części rodziny możliwe są jedynie w oparciu o niemetrykalne źródła metrykalne. Pisałem już tutaj o Inwentarzu Starostwa Sandomierskiego z 1750 roku o pozycji książkowej "Rewizja spustoszenia od wojsk i ludzi pod Sandomierzem zgromadzonych w roku 1606 spisana", a także o najstarszym inwentarzu Chmielowa z roku 1585.

Wszystkie powyżej wspomniane dokumenty dotyczą okresów znacznie oddalonych w czasie od roku 1786, więc poza informacjami o występowaniu "moich" nazwisk we wsi Chmielów, nie da się powiedzieć jednoznacznie, które z osób wymienionych w inwentarzach dotyczą kolejnych generacji przodków.

Ostatnio udało mi się przeanalizować trzy kolejne inwentarze wsi Chmielów z lat 1736, 1773 i 1780, które znajdują się w zespole Archiwum Potockich z Łańcuta, przechowywanym w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie.

Inwentarz z roku 1780 jest najmniej ciekawy. Stanowi listę rolników uprawiających ziemię w Chmielowie, bez dodatkowych szczegółów, jak powiązania rodzinne i wiek. Na liście znajdują się dwa nazwiska moich 5xpradziadków:

Sobek Zawada i Bartek Kotulski.

Ciekawy jest za to bardzo inwentarz z roku 1773. Zawiera nazwy gospodarstw, a także imiona i nazwiska osób mieszkających w każdym z nich. Poza tym inwentarz ten pochodzi z okresu odległego tylko o 13 lat od najstarszego rocznika istniejących ksiąg metrykalnych z Chmielowa. Można się więc pokusić o odnalezienie kolejnej generacji przodków.

Gospodarstwo o nazwie Bogdałowska zajmowała rodzina Kontachów: Andrzej Kontach z dziećmi Marianną Kontach, 10 lat, Józefem Kontachem, lat 6 i Franciszką Kontach, lat 4. Jest wielce prawdopodobne, że Józef Kontach, mający lat 6, to mój 5xpradziadek. Różnica pomiędzy rokiem urodzenia, zapisanym w akcie zgonu (1756), a rokiem urodzenia podanym w inwentarzu (1767), jest co prawda dość duża, ale takie rozbieżności zdarzały się wówczas. Podejrzewam więc, że wiek podany w akcie zgonu Józefa znacząco odbiegał od prawdziwego.

Gospodarstwo o nazwie Swieczkowska zamieszkiwała rodzina Sekierskich: Wojciech Siekierski wraz dziećmi, Wawrzyńcem, lat 8 i Andrzejem, lat 4. Jest wielce prawdopodobne, że Andrzej to mój 5xpradziadek, a rozbieżność pomiędzy rokiem urodzenia podanym w akcie zgonu (1760), a rokiem urodzenia z inwentarza (1769) wynosi 9 lat.

Gospodarstwo o nazwie Bzikowska lub Idzikowska zajmowała rodzina Tudorowiczów: Walenty Tudorowicz z synami Janem, lat 16 i Łukaszem, lat 10. Jest wielce prawdopodobne, że Jan Tudorowicz to mój 5xpradziadek Jan Tudor, późniejszy mąż Katarzyny Salamon i ojciec Tomasza Tudora, urodzonego w roku 1786.

Inwentarz z 1736 roku jest zbyt odległy w czasie od roku 1786, aby można było wysnuć jakiekolwiek wnioski, co do imion przodków. Występują w nim nazwiska Kontach, Kotulski i Kusznierz. To ostatnie może być tożsame z nawiskiem 5xprababci Kuśmirczyk.