Cmentarze na Litwie - Dusmiany (Dusmenys), nowy cmentarz

Poza starym cmentarzem przykościelnym w Dusmianach znajduje się również czynny nowy cmentarz położony na wschodnim skraju miejscowości. Nie spodziewaliśmy się znaleźć na nim nagrobków z polskimi inskrypcjami, ale takie tam też się znajdują. Pierwszy, na jaki się natknąłem to nagrobek z 1979 roku:

Józefa Ablaczyńska (1893-1979)

Później natknąłem się na jeszcze kilka.

Aniela Petruskewiczowa (1905-1964)

(Veronika) Weronika Bisikirska (1894-1957), Piotry (Piotr) Bisikirski (1892-1962), pochowani z Jadvygą Senutiene.

Władysław Stanuloniow, zmarły w 1928 roku w wieku 25 lat.

Cmentarze na Litwie - Dusmiany (Dusmenys), stary cmentarz

Kolejną miejscowością, po Niemoniunach, gdzie eksplorowaliśmy cmentarze były Dusmiany (Dusmenys). W miejscowości tej zmarli i zostali pochowani w XIX wieku Michał i Józefa z Gutowskich Szadziewiczowie, których nagrobki mieliśmy nadzieję odnaleźć. Nagrobki starego cmentarza parafialnego wciąż otaczają położony na wzgórzu w centrum wsi ładny drewniany kościół wybudowany przez Kamedułów w roku 1818. W miejscowości, gdzie pierwszy kościół wzmiankowany był już w roku 1522.

Nie udało nam się odnaleźć nagrobka Szadziewiczów, ale wiele z otaczających świątynię grobów wciąż nosi stare polskie napisy. Oto one:

Maria Sinkiewiczowa z Krysiulewiczów, zmarła w roku 1887 w wieku 39 lat.

Mikołaj Hryncewicz, żył 75 lat, zmarł 13 marca 1895 roku.

Wincenty Stodolnik, zmarł 9 marca 1902 roku w wieku 60 lat, żona Katarzyna Stodolnik zmarła 14 lutego 1894 roku w wieku 59 lat.

Piotr Narynkiewicz, żył 67 lat, zmarł w roku 1887, jego żona Katarzyna Narynkiewicz zmarła 28 maja 1885 roku.

Andrzej Jałłowiecki.

Piotr Wasilewski (10.11.1848-20.09.1917).

Henryk Wasilewski z żoną Apolonią Wasilewską.

Wiktoria Jaruszewicz.

Jan Stanulonis (1908-1952). Pamiątka od żony.

Geno(w)efa Żukie(w)iczowa, zmarła w roku 1920.

Urszula Rawińska.

Nagrobek z polską inskrypcją, nieczytelną dla mnie.

Dwa nagrobki, górny upamiętnia Paulinę. Reszta jest dla mnie nieczytelna.

Na powyższym nagrobku odczytuję jedynie nazwisko: Stadolnikowa.

Ludwik Mikutowicz, zmarł w roku 1894 w wieku 97 lat.

Władysław Gutowski, żył 81 lat, zmarł 20 lipca 1910 roku.

Michał Bożyczka, żył 63 lata, zmarł w roku 1902.

Szymon Montwił i żona jego Scholastyka Montwił.

Antoni Józef Bingel (1863-1943), Wacław Bingel (1900-1956).

Maciej Reunis.

Cmentarze na Litwie - Niemoniuny (Nemajūnai)

I znów przyszedł czas szwędania się po litewskich cmentarzach, podziwiania litewskich, pięknie zdobionych krzyży, czy drewnianych rzeźb Chrystusa frasobliwego zdobiących litewskie nagrobki. Tym razem rozpocząłem od miejscowości Niemoniuny, leżącej w rejonie birsztańskim w okręgu kowieńskim tuż przy zakolu Niemna. We wsi jest drewniany, piękny kościół pod wezwaniem świętych Piotra i Pawła zbudowany w drugiej połowie XIX wieku do kórego nie udało nam się wejść. Za to cmentarz położony przed wioską na leśnym wzgórzu przeszedłem wzdłuż i wszerz fotografując te nagrobki, na kórych widać było inskrypcje w języku polskim.

Całkiem sporo ich było.

1. Julian Radziewicz, Zofia Radziewiczowa. Pamiątka dzieci.

2. ...wa Gurka rodziny Błażewiczuw, zmarła 13 m. 1911 roku, żyła 66 lat.

3. Ludwika z Margiewiczów Downarowiczowa, zmarła 3 lutego 1853 roku.

4. Janusia Toczyłowska, 1888-1906.

5. Jan Czechowicz, 28 lipca 1858-26 września 1895.

6. Jadwiga Bagińska z Jacuńskich.

7. Emilia Jacuńska, po pierwszym mężu Wiszniewska, zmarła 17 grudnia 1908 roku w wieku lat 70.

8. Wacław Wiszniewski, zmarł 28 lipca 1878 roku.

9. Stanisława Wieliczkówna, żyła 32 lata, zmarła w 1927 roku.

10. Franciszek Jodkowski, którego zwłoki pochowane są przy kościele, zmarł 29 kwietnia 1832 roku w wieku 69 lat; córka Dominika Bartoszewicz, zmarła w październiku 1841 roku w wieku 37 lat; Anna Jodkowska z Kosińskich, zmarła 10 marca 1860 roku w wieku 85 lat; Teresa Wnorowska z Jodkowskich, córka Anny, zmarła 8 lipca 1859 roku w wieku 45 lat.

11. Ewa Jodkowska, 1829-11 czerwca 1899.

12. Julija Downorowiczowna, zmarła 12 stycznia 1927 w wieku lat 16.

13. Stefanija Downorowiczowna, zmarła 4 lipca 1927 roku w wieku lat 4.

14. Wiszniewska.

15. Leon, zm. 8 lutego 1918 r., żył 60 lat; Michalina, zm. 29 września 1926 r., żyła 74 lata Nowiczy.

16. Marcin Jakubik, zmarł 1 stycznia 1914 roku. Żył 47 lat.

Cmentarze na Litwie - Olwita (Alvitas)

W październiku pojechałem raz jeszcze na Litwę, tym razem do Olwity, leżącej niedaleko Wyłkowyszek. Na tamtejszym cmentarzu w tylnej części w stosunku do bramy głównej znajdują się stare nagrobki. Większość starych nagrobków musiała zostać usunięta w czasach sowieckich. Taki wniosek nasuwa się, gdy się spogląda na pojedyncze stare krzyże żeliwne na kamiennych postumentach, stojące samotnie w oddaleniu od innych nagrobków. Mimo tego, że po I wojnie światowej Olwita należała do Litwy Kowieńskiej, w starej części odnaleźć można nagrobki z polskimi inskrypcjami. Zachowane stare nagrobki są o tyle istotne dla historii parafii w Olwicie, że księgi metrykalne sprzed 1922 roku nie zachowały się.

Henryka Budzyńska z d. Rekner (1842-1880)

O nagrobek opiera się stara żeliwna tablica z częściowo tylko czytelną inskrypcją Antonina ...zyńska 1880.

Michał Cybulski (1820-1883) z córkami: Michalina (1860-1876), Aleksandra (1866-1869)

Wanda Romocka z d. Żaryn (1848-1902)

Kazimierz Narkiewicz, major wojsk rosyjskich (1832-1882), Ewelina Kanikowska (1834-1873) z córką Cypryjaniną (1861-1868), Tadeusz Strzałkowski (1804-1881), Paweł Walentynowicz (1783-1847)

Cmentarze na Litwie - Kozakiszki (Kazokiškės)

Kolejną odwiedzoną miejscowością po Poporciach były Kozakiszki. Znajduje się w niej piękny zabytkowy kościół Najświętszej Maryi Panny Zwycięskiej zaprojektowany przez znanego architekta drugiej połowy XVIII wieku, autora projektów pałacu Abramowiczów w Wilnie, kościoła w Szumsku, bazyliki w Kalwarii Żmudzkiej, czy też nie zrealizowanego projektu szkoły wojskowej w Warszawie.

W Kozakiszkach znajdują się dwa cmentarze, jeden rozłożony wokół kościoła, na zboczach wzgórza i drugi widoczny na sąsiednim wzgórzu, nowszy. To był koniec sierpnia, upał, po całym dniu eksploracji cmentarzy, nie mieliśmy już siły na badanie cmentarza nowszego. Artykuł niniejszy będzie więc traktował o polskojęzycznych nagrobkach na wzgórzu kościelnym. W Kozakiszkach jest ich bardzo dużo. Niestety nie wszystkie udało mi się odczytać po powrocie do domu i zdjęć tych nie odczytanych tu nie zamieszczam.

? Czaplejewski (1839-1889)

Maria Sokolińska (1908-1990), Wacław Sokoliński (1910-1990), Anna Iwicka, Antonina Benkuńska, Adolf Benkuński

Kolejny nagrobek, jaki rodzice wystawili dzieciom, które wszystkie zmarły tego samego roku, ale w innych dniach jest świadectwem jakiejś tragedii rodzinnej (choroby?).

Józef Bienkuński (1902-1906), Kazimierz Bienkuński (1905-1906), Stanisław Bienkuński (1896-1906), Jadwiga Bienkuńska (1894-1906)

Marianna Czupajłowa z Krasowskich (1868-1890)

Stanisław Bortkiewicz (? - 1947)

Michalina Bortkiewicz, 27 lat

Witold Bortkiewicz (1902-1940), Konstanty Bortkiewicz (1871-1938)

Stanisław Sztura (1853-1909)

Konstanty Wysocki (1854-1910), Michalina Wysocka (1871-1921)

Kazimiera Jurkiewicz z Butkiewiczów (1863?-1899)

Karnaszewiczowa (1868 - 1937)

Adam Amulis (1867-1937), Maria Amulis (1903-1921), Feliks Amulis (1891-1921), Rozalia Amulis (1872-1961)

grób rodziny Łappów

Nepomucena Hrynkiewicz (?-1887)

Grochowski

Marianna Rzepnicka (1876-1914)

Konstanty Piotrowski (1852-1880)

A teraz ciekawy przykład nagrobka, w którym język litewski łączy się z polskim w obrębie jednej rodziny.

Michał Makowski (1900-1985)

Stanisław Turliński (1849-1928), Konstancja Turlińska (1876-1926)

Michalina Araniecka (1889-1987)

M. Waszkiewiczowa (1887-1935), J. Waszkiewicz (1888-1964)

Feliks Pozniak (1908-1951), Stanisława Pozniak (1937-1957)

Dionizy Swietlikowski (1812-1887)

Wincenty Barnatowicz (1880-1931), Józefa Barnatowicz (1887-1971)

Maria Waszkiewicz (1897-1960), Czesław Waszkiewicz (1942-1943)

Kunegunda Łapińska, córka Mateusza (1896-1980), Adam Łapiński (1886-1953)

Mateusz Kanclerz (1864-1919), Petronela Kanclerz (1865-1945), Władysław Kanclerz (1912-1947)

Józef Zepnicki (1929-1950)

Konstanty Zepnicki (1891-1945), Józefa Zepnicka (1889-1962)

Ewa Barnatowicz

Stanisław Bernatowicz (1924-1942)

Wanda Zepnicka (1923-1944), Stanisława Zepnicka (1897-1918)

Ignacy Turliński, Helena Turlińska

Jan Zyliński (1871-1934), Helena Zylińska (1881-1965), Wacław Zyliński (1894-1914)

Aniela Chwiedorowicz z Żylińskich (? - 1908)

Eleonora Taczenowska, 57 lat

Hryndzewicz

Kazimiera Lapińska (1883-1933)

Zofia, 26 lat, Albin (1900-1925), Medeksa.

Stanisław Karnaszewicz (1870-1935), Kazimierz Karnaszewicz (1891-1975)

ksiądz Wiktor Jakubowski, proboszcz kozakiski (1835-1900)